Rak tarczycy to nowotwór, który rozwija się z tkanek tarczycy. Jest to choroba, w której komórki rosną w sposób patologiczny i mogą rozprzestrzeniać się na inne części ciała. Objawy mogą obejmować obrzęk lub guzek na szyi. Rak może również wystąpić w tarczycy po rozprzestrzenieniu się z innych lokalizacji.

Rak tarczycy- skąd się bierze?

Nowotwory tarczycy powstają z 2 typów komórek obecnych w tarczycy. Komórka pęcherzykowa pochodząca z endodermy powoduje powstawanie raka brodawkowatego, pęcherzykowego i prawdopodobnie anaplastycznego. Komórki C wytwarzające kalcytoninę pochodzenia neuroendokrynnego, dają początek rakowi rdzeniastemu tarczycy. Chłoniaki tarczycy wywodzą się z wewnątrztarczycowej tkanki limfatycznej, podczas gdy mięsaki prawdopodobnie wywodzą się z tkanki łącznej w tarczycy.

Ekspozycja na promieniowanie jonizujące znacznie zwiększa ryzyko występowania nowotworów tarczycy, zwłaszcza raka brodawkowatego. Zaobserwowano to u dzieci narażonych na promieniowanie po bombardowaniach nuklearnych w Hiroszimie i Nagasaki podczas II wojny światowej. Dodatkowe dowody zebrano po przetestowaniu bomb atomowych na Wyspach Marshalla, po wypadku w elektrowni jądrowej w Czarnobylu oraz u pacjentów, którzy otrzymali niskodawkową radioterapię z powodu łagodnych zaburzeń (np. trądzik, przerost migdałków gardłowych). Nie stwierdzono, aby ekspozycja na niskie dawki promieniowania z badań obrazowych miała działanie rakotwórcze. Promieniowanie skierowane na tarczycę (leczenie jodem promieniotwórczym, np. użycie jodu-131) lub wysokodawkowa radioterapia wiązką zewnętrzną nie wydaje się zwiększać ryzyka raka brodawkowatego tarczycy.

Niskie spożycie jodu wraz z dietą nie zwiększa ogólnej zachorowalności na raka tarczycy, jednak populacje spożywające mało jodu mają wysoki odsetek raków pęcherzykowych i anaplastycznych.

Rak tarczycy – jakie są objawy?

Nowotwór tarczycy najczęściej objawia się jako bezbolesny, wyczuwalny palpacyjnie, pojedynczy guzek. Pacjenci lub lekarze wykrywają większość tych guzków podczas rutynowego badania palpacyjnego szyi. Wyczuwalne palpacyjnie guzki tarczycy występują u około 4-7% ogólnej populacji i większość stanowią łagodne zmiany. Szacuje się, że 5-10% pojedynczych guzków tarczycy jest złośliwych. Wyczuwalne i niewyczuwalne guzki o podobnej wielkości mają takie samo ryzyko złośliwości.

Wiek pacjenta w momencie wykrycia ma znaczenie, ponieważ pojedyncze guzki najczęściej są złośliwe u pacjentów w wieku powyżej 60 lat oraz wśród pacjentów poniżej 30 lat. Dlatego też wiek uznaje się za jedne ze zwiększających ryzyko zachorowania czynników. Ponadto guzki tarczycy są związane ze zwiększonym odsetkiem złośliwości u mężczyzn. Wzrost guzka może sugerować nowotwór złośliwy. Szybki wzrost guzka jest negatywnym znakiem prognostycznym – może dość szybko dojść do rozwoju do zaawansowanej fazy raka tarczycy.

Złośliwe guzki tarczycy są zwykle bezbolesne. Nagłe pojawienie się bólu jest silniej związane z niezłośliwym przebiegiem, takim jak krwawienie do torbieli lub podostre wirusowe zapalenie tarczycy, niż z nowotworem złośliwym.

Chrypka sugeruje zajęcie nerwu krtaniowego wstecznego i porażenie fałdów głosowych. Dysfagia, czyli trudność w przełykaniu może być oznaką ucisku przewodu pokarmowego. Nietolerancja ciepła i kołatanie serca sugerują autonomicznie funkcjonujące guzki.

Oto kilka różnych typów raka tarczycy, które są klasyfikowane na podstawie podobieństwa do normalnych komórek tarczycy pod mikroskopem oraz typu komórki, z której się rozwijają.

Rak tarczycy – jakie są rodzaje?

Rak brodawkowaty

Rak brodawkowaty jest najczęstszym rodzajem raka tarczycy, stanowiącym około 80 procent przypadków. Ten rak tarczycy to wolno rosnący, zróżnicowany nowotwór, który rozwija się z komórek pęcherzykowych i może rozwijać się w jednym lub obu płatach tarczycy. Ten typ nowotworu może rozprzestrzenić się na pobliskie węzły chłonne szyi, ale na ogół można go leczyć z dobrym rokowaniem.

Rak rdzeniasty

Rak rdzeniasty tarczycy rozwija się z komórek C w tarczycy i jest bardziej agresywny i mniej zróżnicowany niż rak brodawkowaty lub pęcherzykowy. Około 4 % wszystkich raków tarczycy będzie miało podtyp rdzeniasty. Ten typ nowotworu częściej rozprzestrzeni się na węzły chłonne i inne narządy w porównaniu z bardziej zróżnicowanymi nowotworami tarczycy. Często uwalniają również wysokie poziomy kalcytoniny i antygenu rakowo-płodowego (CEA), które można wykryć za pomocą badań krwi.

Rak anaplastyczny

Rak anaplastyczny jest najbardziej niezróżnicowanym typem raka tarczycy, co oznacza, że ​​najmniej przypomina normalne komórki tarczycy. W rezultacie jest to bardzo agresywna forma raka, która szybko rozprzestrzenia się na inne części szyi i ciała. Występuje w około 2 procentach przypadków raka tarczycy.

Wykrycie nowotworu tarczycy

Kluczem w terapii i diagnostyce guzka tarczycy jest odróżnienie choroby nowotworowej od łagodnej zmiany, a tym samym ustalenie, którzy pacjenci wymagają interwencji, a którzy mogą być monitorowani ambulatoryjnie. Wywiad, badanie przedmiotowe, badanie laboratoryjne i biopsja cienkoigłowa są podstawą oceny guzków tarczycy. W wybranych przypadkach badania obrazowe mogą być uzupełnieniem.

Obecnie obowiązują następujące standardy diagnostyczne:

• Ultrasonografia pozostaje najważniejszą metodą obrazowania w ocenie raka tarczycy i powinna być stosowana rutynowo w celu przedoperacyjnej oceny guza pierwotnego i wszystkich związanych z nim węzłów chłonnych szyjnych.
• BACC pod kontrolą ultrasonograficzną podejrzanych węzłów chłonnych może być przydatna w określeniu rozległości operacji.
• Obrazowanie przekrojowe (Tomografia komputerowa z kontrastem lub obrazowanie rezonansem magnetycznym) można rozważyć w wybranych przypadkach, aby lepiej określić naciekanie guza.

Rak tarczycy- jak wygląda leczenie?

W kwestii leczenia stosuje się następujące ścieżki terapeutyczne:

• Leczenie operacyjne, najczęściej tyroidektomia – operacja usunięcia części lub całości tarczycy. W szpitalu EuroMediCare we Wrocławiu zajmujemy się kompleksowym leczeniem schorzeń tarczycy. Wykonujemy również małoinwazyjne operacje Echolaserem w naszym Centrum chirurgii małoinwazyjnej. 

• Guzy złośliwe wymagają interwencji chirurgicznej. Rak brodawkowaty tarczycy i rak rdzeniasty tarczycy są często identyfikowane na podstawie samych wyników BACC (biopsja aspiracyjna cienkoigłowa). Przerzuty do szyi wykryte przed operacją lub śródoperacyjnie należy usunąć z zachowaniem struktur nielimfatycznych.

• Leczenie jodem radioaktywnym – pacjent połyka substancję radioaktywną, która przemieszcza się poprzez krew i zabija komórki rakowe

• Radioterapia zewnętrzna – w kontraście do radioterapii jodem radioaktywnym, tu radiacja pochodzi z zewnątrz. Za pomocą specjalnego urządzenia kieruje się szereg wiązek promieniowania na komórki nowotworowe w celu ich zabicia

• Chemioterapia i terapie celowane – leki stosowane do zabijania komórek nowotworowych